Năm 1988 đi hội nghị ở Ba Lan, transit (chuyển tiếp) ở Moscow. Sẵn có lá đa trong túi, vào hẳn nhà khách Sứ quán ở cho oai, mỗi ngày mất 1 $, đỡ phiền bạn bè.
Tối, xuống Câu lạc bộ xem Tivi, thấy có một cụ già tầm 75 tuổi mặc áo lông Đức ngồi co ro ở đó. Hết Tivi, thấy cụ không về, hỏi thì cụ bảo:
– Tôi transit qua đây, vào nhà khách nhưng không có tiền, nên không được ở. Xin mãi, họ mới cho ngồi chờ ở đây đợi mai đi tiếp. May, vì ngoài phố tuyết rơi, lạnh quá!
Liền mời cụ về phòng ngủ cùng, vì có 2 giường đầy đủ chăn đệm.
Đoán cụ đói, nên lấy bánh mì bơ và xúc xích mời cụ ăn, xong mới leo lên giường. Trái múi giờ, 2 ông cháu chưa ngủ được nên nói chuyện mãi. Kỳ lạ, cụ già cái gì cũng biết, càng nói chuyện càng ngạc nhiên về độ uyên bác phi thường của cụ. Gần sáng, mới tò mò hỏi, cụ đi đâu mà qua cái đất Moscow lạnh lẽo này, và sao mà cụ không có lấy 1$ để ngủ ở nhà khách. Cụ đáp:
– Tôi được Viện hàn lâm khoa học Hungary mời sang báo cáo hội nghị khoa học. Họ lo vé máy bay đi lại, ăn ở bên kia chu đáo. Mỗi tiền đi đường thì họ không nghĩ tới, mà hưu rồi nên Nhà nước ta cũng chẳng cấp cho tôi, và tôi cũng chẳng có!
Ngạc nhiên ghê gớm, lúc chia tay hỏi tên, cụ đáp:
-Tôi tên là Trần Đại Nghĩa!
Ôi chao ôi, thì ra đây là nhà khoa học lừng danh, nổi tiếng trong Thế chiến thứ 2. Con người này từng chế tạo bom ba càng, súng không giật SKZ, bazooka, thủy lôi áp suất ABS, đạn bay… góp phần không nhỏ cho đất nước trong cuộc kháng chiến thần kì của dân tộc. Và, chỉ vì không có 1 $, cụ không được ngủ ở nhà khách Sứ quán Việt Nam tại Moscow!
Nguyễn Cảnh Hoàng/ Facebook
